Prezentowane na wystawie prace — filmy, instalacje i obiekty powstałe w ostatnich latach — łączy tematyka zawłaszczania, instrumentalnego traktowania i odzyskiwania historii ukazana w kontekście obecnych napięć politycznych.

Punktem wyjścia wystawy jest koncepcja historii potencjalnej sformułowana przez Ariellę Aïshę Azoulay,

badaczkę myśli politycznej i kultury wizualnej, w książce The Potential History. Unlearning Imperialism ( 2019). Autorka odrzuca historię jako dyscyplinę nauki, traktując ją jako narzędzie przemocy imperialnej i kwestionując

dominujące narracje utrwalane przez instytucje (granice, państwa narodowe, muzea i archiwa). Historia potencjalna to proponowane przez nią narzędzie naprawcze, strategia opowiadania historii na nowo: z niezachodniej i dekolonialnej perspektywy.

Prezentowane w ramach ekspozycji prace kilkunastu twórczyń i twórców łączy tematyka zawłaszczania, instrumentalnego traktowania i odzyskiwania historii ukazana w kontekście obecnych napięć politycznych. Dotyczą one regionów niedawnych i aktualnych konfliktów, naznaczonych dziedzictwem kolonializmu, a także rosyjskiego imperializmu: Bliskiego Wschodu i Afryki Północnej i Europy Wschodniej.

Mechanizmy manipulacji historią odsłania metafora teatru marionetek, po którą sięgnął w swojej trylogii

filmowej Kabaretowe krucjaty Wael Shawky. Kwestionuje on neutralność archiwów i wskazuje na polityczny

wymiar aktu opowiadania o przeszłości. Ten temat w kontekście archiwów fotograficznych poruszają także

Rabih Mroué i Nikita Kadan, których prace dotykają problemu współczesnych wojen o pamięć. W tę tematykę

wpisuje się najnowszy film Mykoly Rydnyia Batalia o Mazepę, w którym artysta zderza dwie różne narracje dotyczące biografii ukraińskiego bohatera narodowego. Ze spuścizną sowieckiego imperium konfrontuje się w

swojej pracy Ala Savashevich, nawiązując do niszczenia pomników. Zawłaszczanie lub pozbawianie historii kolonizowanych narodów oraz dóbr kultury jako narzędzie budowania imperialnej dominacji to jeden z kluczowych wątków prac Kadera Attii. Azoulay w swoim najnowszym filmie nawiązuje do tematu grabieży dóbr kultury przez państwa europejskie, a Anna Boghiguian przygląda się procesom społeczno-gospodarczym opartym na niewolnictwie i wykorzystaniu taniej siły roboczej, które dały początek wielkim potęgom imperialnym. Doświadczenie przesiedlenia i oderwania od własnej kultury, ale przede wszystkim własnej ziemi jest punktem wyjścia dla prac Basmy al-Sharif i Karoliny Grzywnowicz. Poruszany w nich problem eksploatacji zasobów naturalnych oraz imperialnej przemocy poprzez zawłaszczanie ziemi podejmuje także Noor Abed w swoim najnowszym filmie.

Wystawa wskazuje na istotną rolę artystów i języka sztuki w pisaniu historii na nowo, a także instytucji kultury jako przestrzeni, w której historie potencjalne mogą wybrzmieć.

osoby artystyczne: Noor Abed, Basma al-Sharif, Kader Attia, Ariella Aïsha Azoulay, Anna Boghiguian, Karolina Grzywnowicz, Nikita Kadan, Rabih Mroué, Mykola Ridnyi, Ala Savashevich, Wael Shawky
kuratorki: Maria Brewińska, Katarzyna Kołodziej-Podsiadło, Joanna Kordjak

Czas trwania wystawy: 19.10.2024–2.02.2025
Wernisaż: 18 października (piątek) o godz. 19:00

Galeria czynna:

wtorek – niedziela godz. 12–20
czwartek – wstęp wolny