Wystawa przygotowana została przez Muzeum Łazienki Królewskie w partnerstwie z Państwowymi Zbiorami Sztuki w Dreźnie (Staatliche Kunstsammlungen Dresden), skąd pochodzą oba dzieła. Ekspozycja jest częścią projektu, przybliżającego twórczość wybitnych artystów europejskich, którzy odeszli od akademizmu i otworzyli sztukę przełomu XIX i XX w. na nowe kierunki. Obrazy jednego z najważniejszych niemieckich impresjonistów eksponowane są w Muzeum Łazienki Królewskie w ślad za dziełami Auguste’a Rodina, prekursora nowoczesnego rzeźbiarstwa.

Prace Maxa Liebermanna prezentowane są w Galerii Obrazów w Pałacu na Wyspie jako kontrast dla mieszczącej się tam kolekcji króla Stanisława Augusta. Jest to zestawienie odmiennych spojrzeń na malarstwo artystów różnych epok.

Ekspozycja otwarta jest od wtorku do czwartku oraz w niedzielę w godz. 10.00-16.00; w piątek i sobotę w godz. 10.00-17.00.

Twórczość Liebermanna

Zanim Max Liebermann (1847-1935) odkrył prace francuskich impresjonistów, eksperymentował z realizmem, tworząc sceny rodzajowe i religijne. Artystę inspirowały dzieła holenderskich mistrzów. Obrazy Rembrandta czy Rubensa tak silnie oddziaływały na jego styl, że badacze zwracają uwagę na równie mocno zauważalne w impresjonizmie niemieckim wpływy sztuki niderlandzkiej co francuskiej. Z tą drugą Liebermann zapoznał się dopiero w latach 90. XIX w. Zaczął wówczas sam zbierać obrazy impresjonistów francuskich, tworząc najliczniejszą kolekcję prac Maneta w Niemczech. Wiedza o impresjonizmie szerzyła się nie tylko za sprawą prywatnych kolekcji, lecz także licznych wystaw w Berlińskiej Secesji, której Liebermann był współzałożycielem.

Najsilniej impresjonizm zamanifestował się w twórczości artysty po 1900 r. Wówczas postacie chłopów zastąpione zostały zamożnymi mieszczanami, wiodącymi wytworne życie na wyścigach konnych, w kawiarniach, na plażach czy regatach. Popularnymi motywami stały się figury ludzkie w ruchu, sceny z udziałem kąpiących się dzieci, portrety czy wykonywane w berlińskiej willi malarza widoki z ogrodu. Oprócz prac olejnych artysta stworzył niezliczoną ilość pasteli, rysunków i grafik; zajmował się również ilustracją utworów Goethego, Kleista czy Fontaine’a.

Niemiecki impresjonizm

Obrazy „Pejzaż parkowy” (1925) oraz „Autoportret” (1929) powstały w końcowym etapie działalności Liebermanna. Posiadają cechy charakterystyczne dla dojrzałego okresu twórczości artysty, którego oeuvre stanowiło początek upadku akademickiej definicji sztuki i otworzyło malarstwo niemieckie na nowe kierunki rozwoju. O Liebermannie mówiono, że umiał „słuchać światła”. Temat miał mniejsze znaczenie niż kompozycja czy dobór barw. Liczyło się przede wszystkim subiektywne widzenie autora, ukazanie przestrzeni wypełnionej powietrzem i światłem. Spod pędzla Liebermanna wyszły piękne obrazy impresjonistyczne, które świetnością zrównywano z dziełami impresjonistów francuskich, a artystę nazywano niekiedy niemieckim Renoir.

Impresjonizm niemiecki reprezentował artystów sprzeciwiających się typowemu, akademickiemu podejściu do malarstwa oraz hołdowaniu tematom historycznym jako jedynym słusznym. Istotna była wolność tworzenia, utrwalenie przeżycia wewnętrznego i rozwijanie różnych środków artystycznego wyrazu. Stąd płótna niemieckich impresjonistów charakteryzują się jasnym malarstwem tonalnym oraz przestrzenią, w której rozgrywa się subtelna gra światła i cienia. Prace Liebermanna, które zaprezentowane zostaną na wystawie w Muzeum Łazienki Królewskie, to świetne przykłady niemieckiej odmiany impresjonizmu.

„Pejzaż parkowy” to jeden z obrazów, który artysta namalował zainspirowany rozległym ogrodem, otaczającym willę w berlińskiej dzielnicy Wansee. Kupił on posiadłość w 1909 r. z myślą o letniej rezydencji, zamieszkał w niej jednak na stałe po przejściu na emeryturę w wieku 70 lat. Pomiędzy 1910 a 1934 r. powstało ok. 200 obrazów olejnych i niezliczona ilość rysunków i pasteli, przedstawiających piękno i różnorodność tamtejszej przyrody. Wpływ tego miejsca jest porównywalny do roli, jaką ogród w Giverny odegrał w przypadku Claude’a Moneta. To właśnie tam jeden z najsłynniejszych francuskich impresjonistów stworzył rozpoczęty w 1897 r. cykl „Nenufary”, składający się z ok. 250 obrazów.

Drugi z obrazów to autoportret powstały pod koniec życia Liebermanna, gdy miał on 82 lata. Artysta przedstawił się w letnim stroju – w lekkim garniturze i w charakterystycznym kapeluszu Panama, w klasycznej pozie z paletą i pędzlem. Spojrzenie malarza jest pogodne i spokojne, a z jego postaci emanuje doświadczenie i pewność siebie.